Tekenencefalitis (FSME/TBE)

Wat is tekenencefalitis?

Tekenencefalitis, ook wel FSME of TBE genoemd, ontstaat door een virus dat overgedragen wordt door een teek. Het virus kan ernstige hersenvliesontsteking veroorzaken.

De ernst en duur van de symptomen kunnen per persoon verschillen. Twee derde van de mensen die FSME/TBE oplopen hebben geen of slechts milde klachten. Een derde van de mensen krijgt wel ersntige klachten waarbij het ziektebeeld zich in twee fasen ontwikkelt :

Fase 1:

De kenmerken van deze fase lijken op griepachtige verschijnselen. Deze kunnen 2 tot 28 dagen na de beet ontstaan, meestal is dit tussen 7 tot 14 dagen na de beet.

Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Algemeen ziek voelen;
• (Milde) koorts;
• Vermoeidheid en lichaamszwakte;
• Spier- en gewrichtspijn;
• Hoofdpijn;
• Misselijkheid en braken;
• Buikpijn en diarree.

Fase 2:

Bij een deel van de mensen in fase 1 kan het virus zich ontwikkelen naar de tweede fase. Na 1 tot 21 dagen zonder klachten kunnen opnieuw klachten ontstaan. In deze fase wordt het centrale zenuwstelstel aangetast. Er kan dan hersenontsteking, hersenvliesontsteking of ruggenmergontsteking ontstaan. In dat geval is een opname in het ziekenhuis noodzakelijk.

Fase 2 bestaat uit de volgende veelvoorkomende symptomen:

• (Hoge) koorts;
• Hevige hoofdpijn;
• Verstoorde beweging (ataxie);
• Spier- en gewrichtspijn;
• Niet tegen licht kunnen;
• Verlammingen en zenuwuitval;
• Verminderd bewustzijn, slaperigheid en desoriëntatie;
• Cognitieve problemen;
• Slaapstoornissen;
• Gehoorproblemen;
• Slik- en spraakproblemen;
• Problemen met zien;
• Krampaanvallen;
• Duizeligheid;
• Misselijkheid en braken;
• Buikpijn, constipatie en diarree;
• Beven van armen en benen;
• Nekpijn en -stijfheid;
• Verstoord evenwicht;
• Veranderingen in persoonlijkheid en gedrag;
• Overprikkeling;
• Vermoeidheid;
• Emotionele labiliteit, angst en depressie;
• Autonome dysregulatie;
• In zeldzame gevallen epilepsie, toevallen en coma.

Mannen en personen boven de 50 jaar hebben een verhoogd risico op een ernstig verloop van het ziektebeeld.

Daarnaast brengen teken verschillende andere virussen over. Het kan zijn dat je bij één tekenbeet meerdere infecties oploopt, zoals de ziekte van Lyme en FSME. In dat geval kan FSME ernstiger verlopen.

Hoe krijg je tekenencefalitis?

Het virus dat tekenencefalitis veroorzaakt wordt overgedragen door teken. Een mens kan besmet worden als hij of zij gebeten wordt door een teek die het virus bij zich draagt. Elke activiteit in de natuur brengt het risico op een tekenbeet met zich mee. Het risico is het grootst tijdens activiteiten tussen bomen, in struikgewassen of gras. Activiteiten die hier onder vallen zijn bijvoorbeeld wandelen, fietsen, kamperen en picknicken. In Nederland komen teken die het tekenencefalitis virus bij zich dragen heel weinig voor. Er zijn delen van Europa en Azië waar het risico op tekenencefalitis zo groot is, dat wordt aangeraden om je preventief te laten vaccineren. We zien wel dat het gebied met TBE zich aan het verschuiven is richting Nederland. Het zal dus steeds meer gaan voorkomen. 

Hoe bescherm je jezelf tegen tekenencefalitis?

Naast vaccinatie kun je ook andere preventieve maatregelen nemen. Zo wordt aangeraden om bedekkende kleren te dragen. Bedek daarbij ook goed je enkels; als je door grasvelden loopt kan een teek alsnog bijten wanneer je blote enkels hebt. Smeer jezelf daarnaast in met een insectenwerend middel zoals DEET. Deze maatregelen geven geen 100% bescherming. Belangrijk is dus om, zeker wanneer je je in een risicogebied bevindt, iedere dag te checken op tekenbeten. Ben je alsnog gebeten door een teek, verwijder deze dan zo snel mogelijk. Neem altijd contact op met een arts wanneer je klachten krijgt.

Hoe lang beschermt de tekenencefalitis vaccinatie?

Het FSME/TBE vaccin wordt in een serie van drie doses gegeven die verspreid worden over minimaal zes maanden tijd. Na deze basisserie ben je voor drie jaar beschermd tegen het FSME/TBE virus.

Als je na de eerste drie jaar bescherming weer naar een risicogebied gaat reizen, kun je je opnieuw laten beschermen door een boostervaccinatie met hetzelfde vaccin. Eén boostervaccinatie geeft je vervolgens weer vijf jaar bescherming tegen het FSME/TBE virus. Ben je ouder dan zestig jaar, dan geeft de booster maar drie jaar bescherming.

Let op! Dit vaccin beschermt niet tegen andere virussen die teken over kunnen dragen.

Wat zijn de bijwerkingen van een tekenencefalitis vaccinatie?

De tekenencefalitis vaccinatie kan milde bijwerkingen geven. De injectieplaats kan bijvoorbeeld pijnlijk, rood of gezwollen zijn. Sommige mensen hebben na de vaccinatie last van hoofdpijn, spierpijn, koorts, opgezwollen lymfeklieren en misselijkheid.

Wat kost een tekenencefalitis vaccinatie?

Als je aanvullend verzekerd bent, wordt een tekenencefalitis vaccinatie in de sommige gevallen vergoed door je ziektekostenverzekering. Overleg met je zorgverzekeraar of de vaccinatie (gedeeltelijk) vergoed wordt. Voor meer informatie over de kosten kun je terecht op onze prijzenpagina.

Vragen of een afspraak maken?

Heb je nog niet eerder een tekenencefalitis vaccinatie gehad? Hou er dan rekening mee dat er minstens zes maanden tussen de drie vaccinaties zit. Maak daarom ruim op tijd een afspraak als je de vaccinatie wil halen omdat je op reis gaat (al dan niet naar een risicogebied).

Heb je vragen of wil je een afspraak maken voor een persoonlijk (reis)advies? Gebruik de button hieronder, mail ons via info@vaccinatiecentrum.nl of bel 085-9020303.